Θα αφιερώσω κάποιες ώρες της ζωής μου, να ρίξω μια ματιά στην διάσημη “Κετογονική Δίαιτα”. Φαίνεται να έχει τραβήξει την προσοχή δεκάδων χιλιάδων “υγιεινιστών” οι οποίοι ψάχνουν την νέα επιστημονική ανακάλυψη που θα τους κάνει την ζωή λίγο πιο εύκολη στο χάσιμο του σωματικού λίπους. Αφού καλύψουμε συνοπτικά το τι ακριβώς είναι η Κετογονική δίαιτα, θα ρίξουμε μια ματιά στην επιστημονική κοινότητα και στο τι έχει εκείνη να πει. Η Κετογονική δίαιτα είναι πολλά υποσχόμενη… Για να δούμε όμως, η πραγματικότητα ανταποκρίνεται στις υποσχέσεις της ή πρόκειται για την επόμενη Hoax – Fitness – απάτη που απλά ενθουσιάζει τον κόσμο και τίποτε παραπάνω.
Τι είναι μια Κετογονική δίαιτα;
Μια Κετογονική δίαιτα θα αποσκοπήσει στο να βάλει το σώμα σας σε λειτουργία… “Κέτωσης”. Είναι μια “λειτουργία έκτακτης ανάγκης” που ενεργοποιείται όταν το σώμα μας ξεμένει από την πρωταρχική του πηγή ενέργειας… Τους υδατάνθρακες!
Ουσιαστικά…
Η Κέτωση είναι μια ακόμα τεχνική επιβίωσης του οργανισμού μας, όταν εκείνο υπόκειται σε μεγάλες περιόδους ασιτίας και λιμοκτονίας.
Πως λειτουργεί;
Όταν αρχίζουμε και ξεμένουμε από αποθέματα ενέργειας, ο εγκέφαλος θα δώσει το σήμα και το συκώτι μας θα
Απαγορεύονται
αρχίσει να παράγει κετόνες σαν να μην υπάρχει αύριο! Οι κέτονες θα καλύψουν γρήγορα το κενό των υδατανθράκων που έχει δημιουργηθεί. Το σώμα μας πια αντί για υδατάνθρακες, ως καύσιμο χρησιμοποιεί κετόνες. Ο ισχυρισμός εδώ είναι πως η όλη παραπάνω διαδικασία που σας περίεγραψα, θα μας ανεβάσει το μεταβολισμό και θα μας βοηθήσει να κάψουμε λίπος πιο εύκολα και γρήγορα, ενώ παράλληλα σαν μπόνους, θα μας οφελήσει και στην υγεία μας
Πως μπαίνουμε σε Κέτοση;
Για να μπει κάποιος σε “Κέτοση” , θα πρέπει να μηδενίσει σχεδόν την πρόσληψη των υδατανθράκων στο σώμα του. . Ύστερα θα πρέπει να “γεμίσουμε” τις θερμίδες που λαμβάναμε από τους υδατάνθρακες αυξάνοντας την πρόσληψη των λιπαρών μας οξέων. Μηδενίζοντας υδατάνθρακες και αυξάνοντας τα λιπαρά μας οξέα θα καταφέρουμε να μιμηθούμε μια κατάσταση ασυτίας και λιμοκτονίας, βάζοντας τον οργανισμό μας στην φάση της Κέτοσης.
Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να κατανείμεις τα μακρομόρια των τροφών σου ως εξής:
Κετογονική δίαιτα – Κατανομή Μακρομορίων
- Λιπαρά Οξέα: 70 – 80 %
- Πρωτεΐνες: 20 – 25 %
- Υδατάνθρακες: 5 – 10 %
Θετικά μιας Κετογονικής Δίαιτας
Γύρω από την Κετογονική Δίαιτα υπάρχει ένας μεγάλος ενθουσιασμός. Αυτός ο ενθουσιασμός έχει να κάνει με τα πολλά πολλά οφέλη που φαίνεται να έχει μια τέτοια δίαιτα. Παρακάτω θα αναφέρω αυτά τα οφέλη ένα προς ένα, ρίχνοντας παράλληλα μια ματιά στην επιστήμη και στις μελέτες που έχουν διεξαχθεί. Έτσι θα διαπιστώσουμε αν όντως αυτοί οι ισχυρισμοί ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Αύξηση του μεταβολισμού
Υπάρχει ο ισχυρισμός, όπως είπαμε και παραπάνω, πως η όλη διαδικασία της κέτοσης, θα boost-άρει μεταβολισμό μας κατά 400 – 500 θερμίδες. Ρίχνοντας μια ματιά σε δύο μελέτες που έχουν συγκρίνει τις Κετογονικές δίαιτες με μια κανονική δίαιτα μπορούμε να δούμε πως οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να παρατηρήσουν κάποιο αξιοσημείωτο μεταβολικό πλεονέκτημα, σε κάποια από τις 2 δίαιτες.
Προσπαθώντας να βρω κάποια λογική σε αυτά τα ευρήματα, έκανα την εξής υπόθεση:
Μειώνοντας τις πρωτεΐνες και μηδενίζοντας σχεδόν τους υδατάνθρακες, ρίχνεις και την θερμογένεση. Με άλλα λόγια, τον μεταβολισμό σου. Έστω πως η Κέτοση θα κοστίσει κάποιες παραπάνω θερμίδες στο σώμα σου, αυτό θα συμψιφιστεί με την πεσμένη σου θερμογένεση. Ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει κάποιο μεταβολικό όφελος στην Κετογονική δίαιτα σε σχέση με μια τυπική δίαιτα.
Εύκολος και γρήγορος κορεσμός
Λέγεται πως μια τέτοια δίαιτα, πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες θα σε χορταίνει πολύ πιο εύκολα και θα σου μειώσει την όρεξη γενικότερα. Σύμφωνα με τις μελέτες που έχω διαβάσει, αυτό το λεγόμενο ισχύει. Εαν ένα άτομο μηδενίσει τους υδατάνθρακες ο οργανισμός του, λογικά λόγω ινσουλίνης, σταμάτα να πεινάει τόσο.
Γρήγορο χάσιμο κιλών
Παρατηρείται τόσο από κλινικές μελέτες όσο και από προσωπικές εμπειρίες, ένα γρήγορο χάσιμο κιλών. Προσέξτε αυτό που σας λέω, χάσιμο κιλών και όχι απαραίτητα λίπους. Κάποιος που θα ακολουθήσει μια Κετογονική δίαιτα θα παρατηρήσει στις πρώτες 3-4 μέρες να χάνει ως και δύο κιλά. Αυτά τα κιλά είναι κυρίως νερά λόγω της αποφυγής των υδατανθράκων. Ύστερα από αυτές τις μέρες, το χάσιμο κιλών επιστρέφει στους παλιούς του ρυθμούς.
Με βάση το παραπάνω πόρισμα, θα ήταν προτιμότερο να εκτελεστεί μια Κετογονική δίαιτα για ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
Κατάλληλο για παλαιστές που θέλουν να κατέβουν κατηγορία πριν τους αγώνες ή για μια νύφη που απλά θέλει να της χωρέσει το νυφικό την ημέρα του γάμου. Κατάλληλο για ένα μοντέλο που θέλει να στεγνώσει για την ημέρα της πασαρέλας.
Πέφτουν τα τριγλυκερίδια και αυξάνεται η HDL (καλής χοληστερίνης)
Εδώ έχουμε πολυάριθμες μελέτες, οι οποίες αντιφάσκονται μεταξύ τους. Κάποιες μελέτες δείχνουν πως όντως το λιπιδικό προφίλ βελτιώνεται, ενώ κάποιες άλλες δείχνουν να μην αλλάζει ή και να χειροτερεύει. Πιο πολύ θα επεκταθούμε παρακάτω στην ενότητα της “χοληστερίνη” για να μην τα λέμε δύο φορές!
Αν θες όμως, σου έχω εδώ την παραπομπή!
Μειωμένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα
Μηδενίζεται ο υδατάνθρακας → μειώνεται η έκκριση ινσουλίνης → μειώνονται και τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα.
Μια ανακάλυψη που σίγουρα θα οφελήσει τους διαβητικούς (β) . Ίσως για εκείνουν η Κετογονική δίαιτα είναι ιδιαίτερα οφέλιμη (αφού συμβουλευτούν τους ιατρούς τους). Ωστόσο για τον υπόλοιπο πληθυσμό, αυτή η πληροφορία δεν θα φανεί και πολύ χρήσιμη!
Μείωση επιληπτικών επεισοδίων.
Προς έκπληξή μου, στην έρευνά μου για τις κετογονικές δίαιτες και διατροφές, βρήκα δεκάδες καλοσχεδιασμένες έρευνες και μελέτες πάνω στην κετογονική διατροφή. Απ ότι φαίνεται, η Κετογονική δίαιτα υπάρχει εδώ και πολλά πολλά χρόνια, από την δεκαετία του 70′ περίπου! Είχε εφευρεθεί ως μια μέθοδο πρόσληψης ή απλά μείωσης επιληπτικών επεισοδίων σε ανήλικα παιδιά. Το χάσιμο λίπους δεν ήταν παρά μόνο μια… Παρενέργεια!
Οι επιστήμονες είχανε την εξής υπόθεση: Η γλυκόζη που ταξίδευε στον εγκέφαλο των παιδιών ήταν κατά πολύ υπεύθυνη για τα επιληπτικά τους επεισόδια. Στην αναζήτησή τους για μια εναλλακτική μορφή “τροφής” του εγκεφάλου έπεσαν πάνω στους κέτονες και αργότερα σε μια Κετογονική δίαιτα. Τα παιδιά των κλινικών άρχισαν να ακολουθούν μια τέτοια δίαιτα και όντως τα επιληπτικά τους επεισόδια μειώθηκαν. Σε ορισμένες περιπτώσεις εώς και κατά 90% !
Μια τόσο αποτελεσματική δίαιτα δεν θα έπρεπε να μείνει ανεκμετάλλευτη όμως οι ιατροί ανησυχούσαν για τις πολλές παρενέργειές της. Έτσι λοιπόν, άρχισαν να καταγράφουν και να μελετάνε όλες τις παρενέργειες που εμφάνιζαν τα παιδιά και να κάνουν πάμπολλες κλινικές μελέτες απάνω τους, αφήνωντάς μας με έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και γνώσης.
Οι παρενέργειες που καταγράφτηκαν ήταν οι εξής:
Παρενέργιες της Κετογονικής Δίαιτας
Αφυδάτωση
Η πιο κοινή παρενέργεια που θα αντιμετωπίσει ένα άτομο που ακολουθεί μια Κετογονική δίαιτα είναι η αφυδάτωση. Όπως είναι γνωστό, οι υδατάνθρακες κατακρατούν υγρά, γλυκογό στους μυες. Όταν εκείνοι αποφεύγονται, το σώμα μας είναι ανήμπορο να κατακρατήσει τα εν λόγω υγρά, ακόμα και το ελάχιστο των υγρών που χρειάζεται για να λειτουργήσει ομαλά, οδηγώντας μας στην αφυδάτωση.
Κάποια συμπτώματα αφυδάτωσης είναι
- Ζαλάδα
- Πονοκεφάλοι και ημικρανίες
- Αδυναμία
- Κόπωση
- Πόνο στους συνδετικούς ιστούς – αρθρώσεις
- Προβλήματα στα νεφρά
Μάλιστα, από τα παιδιά που μελετήθηκαν, το 6,7% από εκείνα, είχαν αναπτύξει πέτρα στα νεφρά. Και ήταν παιδιά… Φαντάζομαι πως αυτό το ποσοστό θα έιναι πολύ υψηλότερο στους ενήλικες.
Χοληστερίνη και κακή επιλογή τροφών
Χοληστερίνη και Κετογονική Δίαιτα
Ένα μεγάλο πρόβλημα που θα αντικρίσει κάποιος που θα ξεκινήσει Κετογονική δίαιτα είναι η επιλογή των τροφών του. Πάνω από το 50% των τροφικών μας επιλογών εξαιρούνται από την διατροφή, μιας και εμπεριέχουν μπόλικους υδατάνθρακες. Τα μόνα που μας απομένουν, διαθέσιμα για κατανάλωση είναι
- Λάδι και βούτυρο
- Άσπρο και κόκκινο κρέας
- Αυγά
- Ψάρια
Όπως μπορείτε να δείτε, οι παραπάνω τροφές εμπεριέχουν μπόλικα κορεσμένα λιπαρά και χοληστερίνη. Είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να εκτελέσει μια κετογονική δίαιτα και να μην υπέρβει το όριο των 300 mg χοληστερίνης ημερησίως που προτείνεται από τους ιατρούς. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, αν και μπορεί να μην είναι απαραίτητα ανθυγιεινή η Κέτοση η ίδια, να γίνεται ανθυγιεινός αυτός ο τρόπος ζωής, λόγω των τροφικών μας επιλογών.
Τα άτομα που θα επιλέξουν μια τέτοια δίαιτα, πολύ πιθανόν, να αρχίσουν να υποφέρουν από νοσήματα της καρδιάς / καρδιαγγειακού. Μη θέλοντας να σας τρομάξω, σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, αυτές οι επιπλοκές έχουν οδηγήσει και σε θάνατο.
Όπως και έγινε σε ένα πολύ μικρό ποσοστό των επιληπτικών αυτών παιδιών που ακολουθούσαν Κετογονική δίαιτα. 4 Απο αυτά πέθαναν. Αλλά και παιδιά που δεν οδηγήθηκαν απαραίτητα στον θάνατο, άρχισαν να έχουν πολύ ανεβασμένη χοληστερίνη στο αίμα. Τόσο ανεβασμένη και ανεξέλεγκτη που ανάγκασε τους ιατρούς τους να τα βγάλουν από την δίαιτα αυτή. Κάποιες παρενέργειες ίδιας φύσης είναι
Μαύροι κύκλοι κάτω απο τα μάτια
υπερχοληστερολαιμία
υπερτριγλυκεριδαιμία-> οξεία παγκρεατίτιδα -> kid died ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11575609 )
hyperuricemia
συμπτωματική υπογλυκαιμία
υποπρωτεϊναιμία
υπομαγνησιαιμία
υπονατριαιμία
ηπατίτιδα σε τρεις
χαμηλή οστική πυκνότητα στο 20%
καρδιομυοπάθεια
– 15% των παιδιών καταγράφτηκαν με διογκωμένη καρδιά.
Ωστόσο δίκαιο είναι να πω πως υπάρχουν έρευνες που έχουν δείξει πως μια Κετογονική Δίαιτα μειώνει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και κακής HLD χοληστερίνης. Αυτό όμως πολύ πιθανόν να οφείλεται στον τρόπο που έχουν σχεδιαστεί οι μελέτες αυτές.
Συνήθως, οι συμμετέσχοντες δεν ξεπερνάνε τους 25, είναι παχύσαρκοι και η δίαιτα είναι υποθερμιδική.
- Ένα δείγμα 25 ατόμων είναι πολύ μικρό για να βγάλουμε το οποιοδήποτε συμπέρασμα
- Οι συμμετέσχοντες ήταν παχύσαρκοι οπότε ένα τέτοιο πόρισμα εαν ίσχυει θα αφορούσε τους παχύσαρκους ανθρώπους και όχι τόσο όλους τους υπόλοιπους
- Δεν γνωρίζουμε εαν οφείλεται στην Κετογονική δίαιτα ή απλά στην φύση μιας υποθερμιδικής δίαιτας να ρίχνει τριγλυκερίδια και να ανεβάζει HDL.
Μελέτη πληθισμών
Ας ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στις φυλες και τους πληθισμούς που έχουν περπατήσει πάνω σε αυτήν την γη. Γρήγορα θα συμπεράνουμε πως οι φυλές που έχουν αναπτυχθεί οικονομικά και κοινωνικά, είναι οι φυλές που είχαν πρόσβαση σε κάποια μορφή υδατάνθρακα.
Από τους Αζτέκιους που είχανε το καλαμπόκι, στους ίνκας και τις πατάτες τους, μέχρι και την μέση ανατολή και το αγαπημένο τους τρόφιμο, το ρύζι, όλοι τους, όπως βλέπετε, είχαν ένα κοινό: Τον υδατάνθρακα. Ας μην ξεχάσουμε και την “μεσογειακή διατροφή” που προτείνει ρύζι, ζυμαρικά και δημητριακά “κάθε μέρα” και το κόκκινο κρέας “λίγες φορές τον μήνα”. Αυτές είναι διατροφές οδηγούσαν τους πολιτισμούς στην ακμή τους.
Απο την άλλη αν πάρουμε ως αντιπαράδειγμα την φυλή των Εσκιμώων οι οποιοι κατανάλωναν κατά κύριο λόγο λίπος φάλαινας και… κρέας φάλαινας (!) θα διαπιστώσουμε πως ποτέ τους δεν κατάφεραν να ακμάσουν ως πολιτισμος. Αντίθετα οι πληθυσμοί τους υποφέρουν από πάμπολα νοσήματα με μέσο όρο ζωής τα 30 χρόνια.
Τελικό συμπέρασμα
Η Κετογονική δίαιτα είναι ένα δίκοπο ή… Χιλιάκοπο μαχαίρι το οποίο θα μπορούσε να φανεί χρήσιμο υπό συνθήκες. Εγώ προσωπικά δεν την “πολυσυμπαθώ”, ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φανεί αρκετά χρήσιμη :
- Για ταχύρυθμο χάσιμο κιλών, όχι διάρκειας άνω των δύο εβδομάδων
- Για διαβητικούς, παχύσαρκους ή επιληπτικούς ανθρώπους που θα επιθυμούσαν να χάσουν κάποια κιλά χωρίς να δημιουργηθεί κάποια επιπλοκή λόγω της πάθησής τους. (πάντα συμβουλεύεστε τον γιατρό σας)
- Για υγιέστατα άτομα και στην περίπτωση που δεν έχουν προϊστορία και κληρονομικά να νοσήματα καρδιάς και καρκίνου. Αν και δεν το προτείνω θα μπορούσαν να το δικομάσουν.
Έρευνες και πηγές
Έρευνες που υποστηρίζουν την Κετογονική δίαιτα:
ίδια χοληστερίνη στην κετογνική δίαιτα
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12097663
Οφέλη της Κετογονικής δίαιτας σε παχύσαρκα άρρωστα άτομα.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16652223
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2716748/
http://www.pcrm.org/sites/default/files/pdfs/health/medstudents/The%20effects%20of%20a%20low-fat%20plant-based%20dietary%20intervention%20on%20body%20weight%20metabolism%20and%20insulin%20sensitivity%20.pdf
Έρευνες για τις παρενέργειες
Αιφνίδια καρδιακή προσβολή σε ανήλικο που ακολουθούσε Κετογονική δίαιτα. Οι γιατροί λένε πως μάλλον φταίει η Κετογονική δίαιτα σε συνδυασμό με την κατάσταση υγείας του ανηλίκου
https://www.deepdyve.com/lp/elsevier/sudden-cardiac-death-in-association-with-the-ketogenic-diet-WK63iPSt2S
Σύγκριση κανονικής και τυπικής δίαιτας με Κετογονική σε παχύσαρκα άτομα
https://www.medpagetoday.com/cardiology/prevention/59018
http://wholehealthsource.blogspot.gr/2016/07/nusi-funded-study-serves-up_6.html
Η εξήγηση της μελέτης
Η κετογονική διατροφή μειώνει την συχνότητα των επιληπτικών επεισοδίων στα παιδιά
https://www.epilepsy.com/learn/treating-seizures-and-epilepsy/dietary-therapies/ketogenic-diet
6.7 % των παιδιών αποκτούν πέτρα στα νεφρά
http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0883073807301926?journalCode=jcna
15% των παιδιών αποκτούν διογκωμένη καρδιά σε κετογονική διατροφή
http://n.neurology.org/content/54/12/2328
_______________________________>>>>>>>>>>>
Τα αρνητικά/ οι επιπλοκές της Κετογονικής δίαιτας
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.0013-9580.2004.10004.x/full
Μείωση >5% σωματικού βάρους λόγω αφυδάτωσης
Συμπτώματα
panda eyes
hypercholesterolemia
hypertriglyceridemia -> acute pancreatitis -> kid died ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11575609 )
hyperuricemia
symptomatic hypoglycemia
hypoproteinemia
hypomagnesemia
hyponatremia
hepatitis in three
χαμηλή οστική πυκνότητα στο 20%
καρδιομυοπάθεια
However, 22 (17.1%) patients ceased the KD because of various kinds of serious complications, and four (3.1%) patients died during the KD, two of sepsis, one of cardiomyopathy, and one of lipoid pneumonia.
